Có nên bỏ cuộc thi khoa học kỹ thuật dành cho học sinh?

Cuộc thi khoa học kỹ thuật tạo động lực mạnh mẽ để học sinh học tập, nghiên cứu, nuôi dưỡng và phát triển ước mơ khoa học để tạo ra những sản phẩm thiết thực phục vụ cuộc sống. Hãy để cuộc thi này là “hiện trường” thực sự của học sinh, tránh quay lại “hiện trường” của nhà trường, thầy cô.

Vì sao có luồng ý kiến ​​đề nghị bỏ cuộc thi KHKT?

Cuộc thi khoa học kỹ thuật cấp quốc gia dành cho học sinh THCS được Bộ Giáo dục và Đào tạo tổ chức lần đầu tiên vào năm 2013. Từ đó đến nay, cuộc thi được tổ chức mỗi năm một lần vào học kỳ II của năm. học hỏi

Đầu tháng 8/2022, Bộ Giáo dục và Đào tạo tổ chức Hội nghị Tổng kết 10 năm Cuộc thi khoa học kỹ thuật cấp quốc gia dành cho học sinh trung học. Tại hội nghị, các ý kiến ​​phát biểu đều thống nhất về ý nghĩa, vai trò của cuộc thi KHCN; tạo động lực mạnh mẽ để học sinh học tập, nghiên cứu, nuôi dưỡng và phát triển ước mơ khoa học để tạo ra những sản phẩm thiết thực phục vụ cuộc sống.

Tuy nhiên, nhiều chuyên gia, nhà khoa học, giáo viên và phụ huynh học sinh bày tỏ ý kiến ​​tại một số diễn đàn rằng cần xem xét bỏ cuộc thi KHKT dành cho học sinh. Đây là cuộc thi mang tính hình thức, không thực chất, có thể tiềm ẩn nhiều gian dối. Các ý kiến ​​trích dẫn một số ví dụ như sau.

Thứ nhất, nhiều dự án lọt vào vòng chung khảo Cuộc thi khoa học kỹ thuật cấp quốc gia trong những năm gần đây được đánh giá là vượt quá tầm hiểu biết và khả năng của học sinh THCS và THPT. Đây là những chủ đề liên quan đến tự động hóa; thuốc chống ung thư; Vật liệu nano; kỹ thuật, trang thiết bị y tế hiện đại; thuốc trừ sâu; trí tuệ nhân tạo…

Thứ hai, hầu hết các dự án đạt giải đều có tình trạng “trùng lắp”, nghĩa là sản phẩm không được ứng dụng vào thực tế hoặc không được chuyển giao kết quả nghiên cứu để sản xuất ra sản phẩm để bán trên thị trường. Kỳ thi chỉ nhằm cộng điểm hoặc xét tuyển thẳng vào đại học đối với học sinh là tác giả của công trình khoa học và công nghệ.

Thứ ba, chủ đề phù hợp với nhiều ý tưởng, thậm chí một số chủ đề đã được các tác giả luận văn thạc sĩ, tiến sĩ công bố trước đó. Cùng với đó là câu hỏi, mặc dù học sinh đặt tên cho chủ đề nhưng các em cũng chỉ thực hiện một số bước nhỏ, còn lại là sự can thiệp của cha mẹ học sinh, thầy cô giáo hoặc các nhà khoa học.

Nghệ An tổ chức cuộc thi khoa học kỹ thuật học sinh năm 2022. Ảnh: CTV

Để cuộc thi là “sân chơi” thực sự của sinh viên

Thời điểm này, ngành giáo dục nhiều tỉnh, thành trên cả nước đang chuẩn bị tổ chức kỳ thi học sinh nghiên cứu khoa học kỹ thuật cấp tỉnh để chọn ra những dự án xuất sắc nhất dự thi cấp quốc gia vào cuối năm học. Để cuộc thi này thực sự là “sân chơi” của học sinh, các trường phải nhận thức đầy đủ mục đích, ý nghĩa của nghiên cứu khoa học đối với cán bộ quản lý, giáo viên, học sinh và cha mẹ học sinh.

Đầu tiênNgười hướng dẫn dự án và sinh viên cần được tập huấn kỹ lưỡng về phương pháp nghiên cứu khoa học, tiêu chí đánh giá dự án khoa học kỹ thuật, hồ sơ dự thi khoa học kỹ thuật. Vì đây là những quy định chung, nếu giáo viên và học sinh thực hiện không đúng thì dự án sẽ bị loại.

Thứ hai, nhà trường nên tổ chức cho học sinh thử nghiệm các ý tưởng khoa học, từ những ý tưởng mới bắt đầu áp dụng đề tài. Các môn học nên được giảng dạy bởi các giáo viên có năng lực, có kinh nghiệm nghiên cứu khoa học. Nhà trường nên thành lập câu lạc bộ nghiên cứu khoa học để tạo môi trường cho sinh viên nghiên cứu, chia sẻ kiến ​​thức, kỹ năng, sản phẩm nghiên cứu khoa học.

Thứ ba, Theo quy định, cha mẹ học sinh, chuyên gia, nhà khoa học được phép tư vấn, hỗ trợ học sinh trong quá trình nghiên cứu. Tuy nhiên, cần xác định nội dung đồ án phải do học sinh tiếp thu hoàn toàn, không phải học sinh chỉ làm một vài công đoạn rồi để đồ án đứng tên tác giả.

Thứ Tưgiám khảo phải công tâm, khách quan và phải đánh giá được dự án nào là do học sinh làm thật, dự án nào có sự can thiệp quá mức của giáo viên, dự án nào sao chép ý tưởng, đạo văn… Cần loại bỏ ngay những dự án vi phạm quy chế khoa học và các môn thi công nghệ do Bộ Giáo dục và Đào tạo quy định tại Thông tư 38/2012/TT-BGDĐT.

Thứ nămTheo nhiều giáo viên, Bộ GD-ĐT nên thay đổi điểm 2, điều 1 của thông tư 38/2012/TT-BGDĐT: “Quy định này áp dụng đối với cơ sở giáo dục có học sinh THCS, học sinh THPT và các tổ chức, cá nhân có liên quan. ” theo hướng xóa bỏ cơ sở học sinh trung học cơ sở không có đủ kỹ năng, kiến ​​thức để tham gia cuộc thi khoa học kỹ thuật.

Nếu không tìm được giải pháp khuyến khích học sinh nghiên cứu, tiếp cận khoa học công nghệ mới mà phải từ bỏ cạnh tranh thì đó không phải là cách dạy và học tối ưu. Các cơ sở giáo dục không nên quá chú trọng vào thành tích của sinh viên trong nghiên cứu khoa học. Thay vào đó, giáo viên nên khuyến khích các em vận dụng kiến ​​thức đã học vào giải quyết các vấn đề của thực tiễn cuộc sống, phù hợp với mục tiêu, yêu cầu của Bộ GD-ĐT.

Theo đuổi quyền công dân và thúc đẩy giáo dục