GIẢI MÃ QUY TẮC ĐẶT TÊN NAM “VĂN” NỮ “THỊ” CỦA NGƯỜI VIỆT

Từ bao đời nay, cách đặt tên của người Việt Nam thường tuân theo một quy tắc chung là Nam “Văn” – Nữ “Thị”. Cũng giống như các quốc gia khác trên thế giới, quy tắc này được xem như một cách để đặc trưng cho tên nam và nữ. Vậy tại sao lại hình thành quy định như vậy?

Theo phong tục, đàn ông Việt Nam có thể có nhiều tên đệm khác nhau, nhưng không bao giờ dùng chữ Thị, và ngược lại đối với phụ nữ.

Trong thời kỳ phong kiến, chỉ có đàn ông mới được đi học và đi thi, họ là những người ‘có học’. Chữ “Văn” có nghĩa là người có học thức, hiểu biết. Chính vì thế chữ “Văn” trở thành chữ dành riêng cho đàn ông.

Từ ‘fugon’ trong tên đệm cho thấy nam giới thường là những người đi học; là một sinh viên. Có lẽ vì ý nghĩa thú vị này mà theo thời gian, ai cũng muốn chứng tỏ mình là người có chữ nghĩa và có học thức. Vì vậy, cha mẹ khi có con trai thường đặt chữ “fugon” làm tên thứ hai để thể hiện ước mơ mong con thành đạt, nổi tiếng, học hành thuận lợi.

Thói quen đặt tên này dần được hình thành và ăn sâu vào tiềm thức của nhiều thế hệ. Kết quả là một công thức đặt tên phổ biến cho đàn ông Việt Nam: họ + Văn + tên.

Về chữ “Thị” trong tên nữ, có nhiều cách hiểu khác nhau. Về từ gốc, học giả An Chi đã giải thích rằng ‘thị’ là một từ Việt gốc Hán; để chỉ phụ nữ. Vì vậy, có lẽ từ này xuất hiện trong tên đệm của phụ nữ; từ thời bắc thuộc đầu tiên. Trong từ nguyên học có câu ‘Quý nhân xưng thị’ (phụ nữ gọi là thị); và giải thích thêm rằng ‘Thị’ cũng là một từ mà phụ nữ dùng để mô tả chính họ.

Ngày xưa, khi Con người là những người lao động vĩ đại; Phụ nữ là những người không có tiếng nói trong xã hội. Do đó, ngay cả việc có một cái tên riêng cũng không cần thiết đối với họ. Khi ở với cha mẹ, người ta lấy họ cha + chữ Thị để gọi con gái. Khi xuất giải thì phải làm vợ lẽ; người ta dùng họ của người đàn ông + chữ Thị để gọi người phụ nữ đó.

Ví dụ, danh tính của họ chỉ được liên kết với người đàn ông, không thể tách rời. Chữ “Thị” có lẽ dành cho những người phụ nữ không tên tuổi; vô danh như cô Thị trong truyện Quả Thị ngày xưa.

Hiện tại, quy tắc đặt tên này đã bị thay đổi ít nhiều. Nhiều tên đệm khác hay hơn và có ý nghĩa hơn được sử dụng cho cả Nam và Nữ. Tuy nhiên, mặc nhiên Nam “Vân” Nữ “Thị” vẫn khắc sâu trong tâm khảm người Việt; không bao giờ thay đổi.

Đây chỉ là quan điểm và góc nhìn của chúng tôi; Có thể có nhiều cách hiểu và quan điểm khác nhau. Vì vậy, bài viết này chỉ mang tính chất tham khảo để mọi người cùng thảo luận. Nếu bạn có cách giải thích khác, vui lòng bình luận bên dưới.

Việt Ta (sưu tầm)