Lễ hội Bun Hò Khạo Sạ Lạc – Văn hoá tâm linh người Lào

Ngày rằm tháng 8 âm lịch hàng năm có thể nói là một trong những ngày rất quan trọng của người Lào – Ngày Sa Lặc Bun Hơ Khoo.

Lễ Bun Ho Khoo Sa Lac được viết bằng tiếng Lào đầy đủ முத்து பியுக்க்குக்கு và có thể dịch sang tiếng Việt Lễ cúng cơm cho người đã khuất. Tuy lễ chỉ diễn ra vào sáng 15/8 âm lịch nhưng đây được coi là một buổi lễ trọng đại và vô cùng quan trọng đối với người dân xứ sở triệu voi này.

Để tham gia lễ ăn hỏi một cách đầy đủ với lòng thành kính, người chủ gia đình nên chuẩn bị đầy đủ các nghi lễ từ chiều hôm trước, nhất là đối với những gia đình có người thân đã khuất.

Trang phục cần thiết là “pha-sarong”, khăn quấn quanh vai, được giặt sạch và giữ thẳng đẹp. Nến là vật dụng bắt buộc phải có, thay thế nhang ở Việt Nam. Bánh mứt, hoa quả, hoa, nếp (kiệu niêu), nước suối, tiền… đều phải chuẩn bị đầy đủ. Những gia đình có ông bà, người thân đã khuất nên chuẩn bị một mâm cơm trang trọng, khoảng 5 đĩa trở lên để cúng.

Lễ Bun Hô Khoo Sa Lạc được tổ chức vào sáng sớm (khoảng 7 giờ) tại các ngôi chùa địa phương. Tất cả các nhà sư không được phép rời khỏi chùa vào những ngày này. Nhà chùa cũng phải chuẩn bị mọi thứ để đón khách. Các tượng Phật được lau chùi và thay áo mới. Trang trí chùa sạch sẽ; Chuẩn bị một số món ăn để thiết đãi những người đến cúng và tham gia buổi lễ.

Không có quy tắc và hạn chế về việc đi chùa nào và đi bao nhiêu chùa. Người dân trong địa phương, trong làng tin tưởng, thích chùa nào thì đến chùa đó. Còn một số gia đình có người thân mất ở chùa nào thì phải đến chùa đó làm lễ, cúng cơm.

Lòng tin và niềm tin của nhân dân vào đạo Phật rất sâu rộng. Điều này được thể hiện rõ trong cả ba phần của buổi lễ.

Lễ cúng cơm và cầu siêu

Toàn cảnh lễ cúng cơm. Ảnh: Ngọc Sơn

Phần lễ này rất trang nghiêm và được coi là phần chính của Bun Ho Khoo Sa Lac. Khu vực hành lễ (a-ham) được các sư bài trí trang trọng, nổi bật; Mâm cơm ngon, sang trọng đều được bày lên bàn thờ. Tất cả các tăng ni ngồi trên bục cao trước bàn thờ để tụng kinh và cầu nguyện cho linh hồn người quá cố được siêu thoát và vãng sanh về cõi cực lạc.

Mâm cơm cúng vong linh. Ảnh: Ngọc Sơn

Phật điện (dưới lòng đất) thấp hơn khu hành lễ, nơi tập trung tất cả những người tham dự. Phật tử ngồi thành từng nhóm tại gia, kiết già, hai tay cầm Khoa, ngửa trán để cúng vong linh người quá cố và khấn mời các Ngài về thụ lễ. Ở Khon có rất nhiều lễ vật được chuẩn bị từ hôm trước. Nếu khu vực Phật đường không đủ chỗ ngồi, Phật tử có thể chọn những địa điểm phù hợp xung quanh chùa để tham gia buổi lễ.

lễ hội dơi

Đây là nghi thức cần thiết trong tất cả các ngày lễ (khi có sự hiện diện của các nhà sư). Lòng thành kính của người Phật tử thể hiện rất rõ trong nghi lễ này. Phật tử phải mặc quần áo và đi chân trần đến Sậy Bát.

Trước khi đặt lễ vật lên những chiếc Kôn được bày ngay ngắn trên bàn, người Phật tử phải đưa lễ vật lên ngang trán và kèm theo lời cầu nguyện phù hộ cho hương hồn người quá cố; Mang đến cho bản thân và gia đình những điều may mắn và tốt đẹp trong cuộc sống.

Cách nói của người Lào. Ảnh: Ngọc Sơn

Sau nghi lễ Say Bát là lễ cúng dường. Phật tử dâng cây bồ đề lên chư Tăng. Những cây bồ đề này được treo những tờ tiền mới, trang trí đẹp mắt. Phật tử tỏ lòng thành kính và xin nhà sư cầu siêu cho hương hồn người quá cố.

Cúng dường cây bồ đề. Ảnh: Ngọc Sơn

Sau khi cúng xong, tất cả lễ vật được buộc bằng sợi chỉ trắng và được các thầy mo mang đến khu vực bàn thờ để tìm và phân phát cho linh hồn người đã khuất.

Sợi dây buộc lễ vật mà thầy mo mời cô hồn về nhận. Ảnh: Ngọc Sơn

Nghi thức cúng chư vong linh và Phật tử nhận lời chúc phúc của sư thầy

Phần nghi lễ này diễn ra ngắn gọn nhưng không kém phần trang nghiêm. Tất cả Phật tử ngồi xếp bằng thành kính lắng nghe lời cầu nguyện của các vị sư gọi các vong linh về nhận lễ vật của con cháu.

Đằng sau những bài kinh là những lời dạy và kỷ niệm của chư Tăng dành cho Phật tử. Con cháu phải biết tự kiểm điểm, không làm những điều sai trái như uống quá nhiều rượu; phải làm điều lành, điều tốt để linh hồn người đã khuất được an vui, phiêu bạt nơi cực lạc.

Sau những lời pháp, Thượng tọa đã gửi đến các Phật tử cùng gia đình lời chúc bình an và may mắn trong cuộc sống.

Niềm vui, sự đầm ấm, hòa thuận và tình đoàn kết, hữu nghị của tất cả những người tham dự được thể hiện chính xác trong những mâm cơm do các Phật tử dâng cúng cho vong linh người thân của mình. Những điều may mắn và tốt đẹp sẽ đạt được khi bạn ăn cơm ngay sau buổi lễ.

buổi lễ Bún Hồ Khô Sa Lạc Lào quả thực là một nền văn hóa tâm linh vô cùng độc đáo và đáng trân trọng. Lễ hội không chỉ thể hiện lòng biết ơn sâu sắc của các thế hệ đương thời mà còn mang đến niềm tin mãnh liệt cho con cháu sống tốt đời đẹp đạo, ấm no, hạnh phúc.

Theo ThS Tô Ngọc Sơn/ Nguồn: TẠP CHÍ LÀO-VIỆT NAM